Pieniądz to coś pospolitego, coś zwykłego, płacimy nim za bułki na śniadanie, za buty na nogi, za paliwo na dojazd do pracy, płacimy nim codziennie. Ale zdarza się, że ten niepozorny kawałek papieru staje się prawdziwym arcydziełem, które zachwyca barwą, symboliką i kunsztem pracy wielu osób począwszy od etapu projektowania, aż do samego wydruku. Więc czasem warto się na chwilę zatrzymać i przyjrzeć się banknotom, które mamy w portfelu. W tym wpisie przedstawię Wam 7 najpiękniejszych (moim zdaniem) banknotów na świecie, które zapierają dech w piersiach. Podobno o gustach się nie dyskutuje, ale myślę że możemy zrobić wyjątek, i jeśli macie swoje typy na „mistera” wśród banknotów świata zapraszam do komentowania.
1. Szwajcaria 100 franków 2017 rok
Awers banknotu został stworzony w myśl motywu: „Woda i tradycja humanitarna Szwajcarii”. Przedstawia ręce nabierające wodę. Można to również rozumieć, jako wzięcie wody „w opiekę”, aby chronić ją, jako naturalny skarb. Obok widnieje kula ziemska z izobarami, czyli linie ukazujące ciśnienie atmosferyczne na mapie świata. Rewers przedstawia zaś „Suone”, czyli stary, drewniany akwedukt, typowy dla krajobrazu Alp. Takie akwedukty odprowadzają wodę z topniejących lodowców górskich. Jest metaforą potrzeby poszukiwania przez ludzi źródła wody koniecznej do życia.
Banknot ten ma wiele ciekawych cech, jest nowocześnie zabezpieczony, bardzo metaforyczny oraz po prostu piękny.
2. Kostaryka 5 colon 1968 rok
Ten banknot stanowi świadectwo, że aby posiadać piękną kolekcję pieniądza papierowego wcale nie trzeba wydawać milionów. Jest to banknot stosunkowo tani, swego czasu w stanie idealnym kupiłem go za jedynie 5 zł, a mimo to uważam go za jednego z najpiękniejszych.
Awers przedstawia Rafael’a Yglesias’a Castro, prezydenta Kostaryki w latach 1894-1902. To co przykuwa uwagę i wyróżnia ten banknot to rewers, który mnie zachwycił od pierwszego wejrzenia. Rewers przedstawia portową scenę pt. „Alegoria kawy i bananów” (The Allegory of the Coffee and Bananas”). Jest to banknot na tyle ciekawy, a jednocześnie nie doceniany, że napisałem o nim osobny artykuł.
3. Komory 2500 franków ND (1997)
Jest to banknot poniekąd „skromny”. Na awersie i rewersie niewiele się dzieje, nie ma on wielu elementów i i bogatych zdobień, ale jednak znacząco przyciąga wzrok niesamowitą barwą.
Na awersie po lewej stronie widnieje portret z kolorową chustą na głowie. Zapewne jest to wpływ religii dominującej w tym kraju, czyli islamu. Po środku wyrasta wysoka zielona roślina, a po prawej biały pusty okrąg ze znakiem wodny (półksiężyc i cztery gwiazdy). Jednak uwagę przykuwa najbardziej tło, czyli błękitne niebo z delikatnie zarysowanymi chmurami. Przewrotnie powiem, że moim zdaniem w tym przypadku tło jest na pierwszym planie. Rewers również wyróżnia się przedstawieniem nieba, poniżej którego widać morze oraz wyłaniające się z morza wyspy. Jednak w centrum znajduje się duży żółw wychodzący na brzeg morza. I znów, mimo że scena na rewersie jest statyczna, spokojna, moim zdaniem robi wrażenie.
4. Hiszpania 1000 peset 1907 rok
Pozwolę sobie, aby jeden z banknotów był z czasów „dawnych”, a mianowicie z początku XX wieku. A chodzi o hiszpańskie 1000 peset, które zachwyca kunsztem niczym prawdziwe arcydzieło. Banknot jest pełen symboliki. Awers przedstawia Nike lub Merkurego, który trzyma cały glob na swych barkach. W dolnych narożnikach ukazane są tarcze herladyczne Kastylii i León’u.
Na rewersie, w centrum widnieje kobieta z mieczem w lewej ręce orazz prawą ręką podtrzymującą jeden z dwóch Słupów Heraklesa, które znajdują się po obu stronach cieśniny gibraltarskiej. U stóp kobiety leży piękny i dostojny lew, symbolizujący siłę oraz Kastylię. Banknot posiada bogatą symbolikę wielu szczegółów. Zachowany jest w stylu, który ma podkreślać potęgę Imperium, wszak niegdyś Hiszpania takowym była.
5. Meksyk 50 peso 2021 rok
Niemożliwe jest, żeby w tym zestawieniu zabrakło banknotu polimerowego. W tym wypadku będzie to pionowe 50 peso. Pochodzi z emisji pt. „Tożsamość historyczna i dziedzictwo naturalne” (z ang. Historical Identity and Natural Heritage).
Awers to „historia”. Przedstawia panoramę azteckiego miasta Tlatelolco, część malowidła ściennego „Mercado de Tlatelolco” autorstwa Diego Rivery oraz orzeł na kaktusie – płaskorzeźba na tylnej stronie „Teocalli de la Guerra Sagradsa” (tronu azteckiego władcy, Montezumy). Rewers to „Natura” i urzekła mnie wyborem zwierzęcia. A mianowicie ukazany został tu aksolotl (ambystoma meksykańska). To nietypowe zwierzę występuje naturalnie tylko w kilku jeziorach w pobliżu Miasta Meksyk. Tutaj przedstawiono je na tle jeziora Xochimilco. Cały banknot prezentuje się pięknie, nawiązania do przedkolumbijskiej historii Meksyku są ciekawym smaczkiem tej emisji choć i tradycją jeśli chodzi o meksykańskie banknoty.
6. Kolumbia 10 000 peso 1992 rok
Banknot, o którym teraz będzie mowa przedstawia jeden z moich ulubionych motywów w świecie pieniądza papierowego – motyw kartograficzny. Zobrazowanie ogromnego terenu na małym kawałku papieru jest moim zdaniem wspaniałą alegorią „całego świata w dłoni”.
Taka mapa świata została przedstawiona na kolumbijskim banknocie 10 000 pesos wydanym pierwszy raz w 1992 roku z okazji 500-lecia podróży Kolumba (1492-1992). W 1993 i 1994 roku wydano kolejne dwie emisje tego banknotu. Na awersie widnieje portret kobiety z ludu Embere. Są to rdzenni mieszkańcy Panamy i Kolumbii. Na rewersie umieszczono wspomnianą mapę globy z dwóch stron oraz różne gatunki kolumbijskich ptaków dookoła tej mapy. Całość prezentuje się barwnie i w nawiązaniu do przedkolonialnej przeszłości tych ziem.
7. Polinezja Francuska 1000 franków ND (1992-2013)
Zestawienie zamyka banknot uznany przeze mnie za najpiękniejszy. 1000 franków jest banknotem w typowym francuskim stylu, zaczynając od cienkiego i delikatnego papieru, kończąc na barwach i grafice przypominającej namalowany obraz.
Banknot posiada biały margines. Awers przedstawia polinezyjską dziewczynę z kwiatami we włosach i wiankiem na szyi. W tle chata w charakterystycznym tutejszym stylu, otoczona jest przez palmy. Wokół centralnego obrazu jest szeroka ramka, na której przedstawiono kwatowe ornamenty. Na rewersie widnieją polinezyjskie zwierzęta. Po prawej stronie widać dwa jelenie, za którymi stoi chata, lecz inna od tej z awersu. Po lewej stronie ukazany jest ptak Kuga, a za nim jest Kościół Vao w Nowej Kaledonii. Banknot ten jest dla mnie uosobieniem tzw. Wysp Szczęśliwych z Polinezji.
Źródła:
Kostaryka.org
Americabanknotes.blogspot.com
Realbanknotes.com
Numista.com
Numismondo.net